Jaarboek 2016 Studiekring Trigonum Coronatum

Studiekring Trigonum Coronatum

•     De schoonheid van de vrijmetselarij – door Karel B.
•    Rekrutering, achillespees van de werkplaats – door Rien H.

·      Initiatie - Of hoe de poortwachter te omzeilen – door Erika V.

·      Initiatie - Mogelijkheden, beperkingen, kansen en valkuilen - door Michel V.

·      Omtrent God – door Roger G.

·      Adam Weishaupt en de Illuminati – door Robert S.

·      Wolfgang Amadeus Mozart, Broeder in de Koninklijke Kunst – door Roger G.

·      L’être et le néant of de essentie van de vrijmetselarij - door Hugo A;

·      Br\Franz Anton Mesmer en de ‘maçonnerie mesmerienne’ - door Robert S;

Onze Studiekring heeft ervoor gekozen ook in 2016 haar lange traditie van jaarboeken voort te zetten zodat we het genoegen hebben u inmiddels onze 24ste jaargang te kunnen voorstellen. Zoals steeds ligt de klemtoon op filosofie en geschiedenis, waarbij we hopen dat elke geïnteresseerde maçon er zijn gading in zal vinden.

Enkele auteurs gaan in op hetgeen ons onderscheidt van andere genootschappen. Zo zag Hugo A. bij zijn zoektocht naar de essentie van de vrijmetselarij een verband met Sartres L’être et le néant. De dualiteit tussen het ‘zijn’ en het ‘worden’ die de Franse filosoof beschreef, trekt de auteur door naar de vrijmetselarij aan de hand van elementen uit de ritualen van de eerste drie graden.
Een andere dualiteit, namelijk tussen de noodzaak om moreel te handelen zonder vaste morele handleiding, maakt van de vrijmetselaar een religieus en ethisch wezen, zij het zonder godsdienst of ethiek, zo stelt Karel B. Hij kent hierbij de schoonheid een centrale plaats toe in elke maçonnieke beleving. Het is uitgerekend de schoonheid van het maçonnieke rituaal en van de broedelijke band die ons toelaat de onbereikbaarheid van de harmonie onder de mensen te overstijgen.
Michel Vrancken gaat dieper in op hoe om te gaan met verschillen in ons genootschap en bespreekt zowel de onderlingen verschillen tussen de maçons als deze binnen elk individu. Hij besluit dat de maçonnieke tempel een fundamentele rol vervult als afgesloten ruimte waarin we in het reine kunnen komen met onszelf.

Dat laatste geldt bovenal voor de inwijding, waarbij een verzorgde maçonnieke uitvoering bovendien essentieel is opdat de neofiet meegevoerd zou worden en bereid zou zijn om zijn persoonlijkheid en overtuigingen in vraag te stellen. Over het belang van de inwijding als overgangrituaal in een gelaïciseerde wereld schreeft Erika V. een poëtische beschouwing.

De behoefte aan rituelen en de verbondenheid met de ander zijn ook thema’s die aan bod komen in de bijdrage van Rien H., die de oorzaken bespreekt van de daling van het aantal vrijmetselaars in Nederland. Hij stuit daarbij op de paradox dat de maatschappelijke behoeften naadloos aansluiten bij wat ons vrijmetselaars raakt, terwijl de Orde er blijkbaar niet in slaagt dit te vertalen in een betere rekrutering. Hoewel de bijdrage de Nederlandse situatie bespreekt, zijn de beschouwingen ook waardevol voor de Belgische vrijmetselarij.

Naar goede gewoonte belicht Robert S. enkele bekende of minder bekende 18de eeuwse vrijmetselaars. Met een artikel over Adam Weishaupt en de ‘Illuminati’ herneemt hij een onderwerp dat al in de eerste jaarboeken van 1993 en ‘94 aan bod kwam. Vandaag worden de Illuminati al te snel gekoppeld aan complottheorieën, terwijl Weishaupt alvast geen revolutionnair was maar eerder een filantroop die stellig overtuigd was van de maakbaarheid van de mens en van de essentiële rol die het onderwijs vervult in de vorming van een betere gemeenschap. Het belang dat hij hechtte aan hiërarchie en gehoorzaamheid illustreert dan weer het verschil met de vrijmetselaarsorde.
In tweede artikel belicht Robert S. Franz Anton Mesmer, een minder bekende maçon die met zijn leer over het ‘dierlijke magnetisme’ vandaag als kwakzalver zou weggezet worden, maar waarvan de theorie tijdens de Verlichting paste in een tijdsgeest waarin de gemeenschap met stijgende verbazing de stroom aan spectaculaire wetenschappelijke ontdekkingen aanschouwde. Mesmer had alvast met Weishaupt gemeen dat hij een paramaçonnieke orde uitbouwde, die evenwel snel zou opgedoekt worden.

Mesmer en Weishaupt waren tijdsgenoten van Mozart, van wie Roger G. uitgebreid de maçonnieke levensloop beschrijft. Hij schetst het Oostenrijkse maçonnieke milieu en het inwijdingsrituaal dat Mozart onderging en scheidt waarheid van fictie omtrent zijn vermeend lidmaatschap van de Illuminati en zijn doodsoorzaak.

Roger G. beschrijft in een andere tekst de twijfels die hem overvielen toen hij als jonge atheïst tijdens zijn inwijding geconfronteerd werd met de ‘Opperbouwmeester van het Heelal’. Hij ondernam daarna een zoektocht naar de betekenis van dit symbool en deelt zijn impressies en bevindingen met ons. Een indringende getuigenis van een ervaren maçon. 

Dit pallet aan uiteenlopende onderwerpen bevestigt alvast de grenzeloosheid van het maçonnieke studiegebied. We stellen bovendien met genoegen vast dat de bron van teksten met maçonnieke inslag verre van opgedroogd is. Onze Studiekring houdt zich voor ook in toekomst haar taak verder te zetten om deze teksten te verspreiden onder een breed maçonniek publiek.

15,00€