Het verraad aan de verlichting pleidooi voor een nieuwe vooruitgangsbeweging Maarten Boudry

 

Het verraad aan de verlichting

pleidooi voor een nieuwe vooruitgangsbeweging

Maarten Boudry

27,50 €

Uitgever: Prometheus

2025

ISBN 

9789044654356

352p.

Omschrijving

De westerse beschaving heeft haar geloof in de verlichting verloren: de grootse ambitie om de wereld te blijven verbeteren door middel van wetenschap, technologie en de vrije uitwisseling van ideeën. Lange tijd werd dat geloof uitgedragen door ‘progressieven’ – het woord zegt het zelf: progressie is vooruitgang. Helaas hebben velen onder hen zich ondertussen afgekeerd van deze revolutionaire ideeënstorm die in West-Europa ontstond.

De westerse moderniteit helpt de planeet om zeep, vinden progressieven. Het mondiale kapitalisme voedt uitbuiting en vergroot de ongelijkheid. Eindeloze groei op een eindige planeet is een waanbeeld. De Europese verlichting, de trots en vrucht van onze beschaving, was altijd een dekmantel voor culturele overheersing en kolonialisme.

Hoe is het zo ver gekomen? In dit bevlogen betoog onderzoekt filosoof Maarten Boudry de wortels van het progressieve verraad aan de verlichting, van het postmodernisme tot de opkomst van de groene beweging. En hij toont ons meteen ook hoe we ons geloof in vooruitgang kunnen terugwinnen. Boudry breekt een lans voor een nieuwe vooruitgangsbeweging die streeft naar onbegrensde groei, overvloed, openheid en technologische innovatie.

Maarten Boudry (1984) is schrijver, wetenschapsfilosoof en was van 2019 tot 2023 houder van de leerstoel Etienne Vermeersch aan de Universiteit Gent. Hij schreef onder meer de bestseller Waarom de wereld niet naar de knoppen gaat (2019), waarover Marcel Hulspas schreef: ‘Strijdlustig. 340 pagina’s lang belijdt Boudry zijn onverwoestbare geloof in de vooruitgang’ (de Volkskrant, ****). Andere boeken zijn Illusies voor gevorderden (2015) en Waarom ons klimaat niet naar de knoppen gaat (als we het hoofd koel houden) (2021).

Over Het verraad aan de verlichting: Reviews via De Standaard Boekhandel

‘Erudiet, bevlogen en een genoegen om te lezen. Het verraad aan de verlichting is het perfecte medicijn tegen beschavingsblues en toekomstangst. Verplicht leesvoer voor eenieder die de waarlijk progressieve zaak een warm hart toedraagt.’


Ruud Koopmans

‘Het verraad aan de verlichting is een intellectuele wake-upcall voor iedereen die waarde hecht aan vrijheid en vooruitgang. Het is een dapper boek in deze tijden van morele verwarring.’


Lale Gül

‘Er is hoop dankzij deze verlichte Vlaming die pseudoprogressieven polemisch afpoeiert met moderniteit.’


Jort Kelder

‘Als een socratische horzel ontmaskert Maarten Boudry dubieuze denkbeelden en doorprikt hij gebakken lucht.’


Johan Braeckman

‘Het is als een frisse lenteochtend in een neerslachtige samenleving, een onverdund pleidooi voor vooruitgang.’


Mark Elchardus

Hedendaagse antiverlichting

Hedendaagse antiverlichting
Ico Maly

10.50€

Antwerpen, EPO, 2018
160p.

Er is iets vreemds aan de hand. We leven in digitale tijden en toch kunnen onze politici maar niet zwijgen over een stroming die driehonderd jaar geleden de wereld op zijn kop zette: de verlichting. In dit boek verbaast Ico Maly zich daarover. Want, stelt hij, veel van die zelfverklaarde verlichtingsstrijders horen eigenlijk thuis in de rayon van de... antiverlichting, een stroming die net een hekel heeft aan het gevecht voor vrijheid, gelijkheid, democratie en universele mensenrechten.

Een uitdagend essay over het kantelpunt waarop de wereld zich bevindt, de geschiedenis van ideeën en de idolen van onze politieke leiders.

‘Dit essay geeft kritisch Vlaanderen veel argumenten om het verlichtingsdiscours van Bart De Wever en anderen te duiden als een negatie van het wezen van de verlichting.’ – Paul Goossens, Europajournalist

Inhoud
Voorbij de waan van de dag   9 Waarom de verlichting nog beroert   10 De radicale en de gematigde verlichting   14 De (hedendaagse) antiverlichting   20 De sociologische verbeelding   24   1. De claim op de verlichting   29 Angst en nationalisme   33 De verlichting geherformuleerd als identiteit   38 De claim op de verlichting   42 Verlichtingswaarden?   44 Dromen van democratie en universele mensenrechten   48 Van rechten en politieke strijd naar waarden en conserveren   50 In naam van de verlichting   57
2. De hedendaagse antiverlichting   61 De grenzen aan de mensenrechten   61 Gutmenschen en de herdefiniëring van de  verlichting   64 De antiverlichting   67 Antiverlichting, in naam van de democratie   74 Decadentie, verval en renaissance   79 Het primaat van de natie en de antidemocratie   85 In naam van de natie: migratie en de aanval op de mensenrechten   91
De privatisering, offshoring en militarisering van grenzen   98 De verlichting in het defensief   103
3. En nu?   109 Wat buiten beeld blijft   112 Een wereldsysteem in transitie   119 Enkele punten voor een progressief  toekomstproject   123 Tijd voor een democratische revolutie   130
Bibliografie   135
Noten   145

Hedendaagse antiverlichting door Ico Maly

ISBN:  9789462671522
Antwerpen EPO 2018
160p.

Er is iets vreemds aan de hand. We leven in digitale tijden en toch kunnen onze politici maar niet zwijgen over een stroming die driehonderd jaar geleden de wereld op zijn kop zette: de verlichting. In dit boek verbaast Ico Maly zich daarover. Want, stelt hij, veel van die zelfverklaarde verlichtingsstrijders horen eigenlijk thuis in de rayon van de... antiverlichting, een stroming die net een hekel heeft aan het gevecht voor vrijheid, gelijkheid, democratie en universele mensenrechten.

Een uitdagend essay over het kantelpunt waarop de wereld zich bevindt, de geschiedenis van ideeën en de idolen van onze politieke leiders.

‘Dit essay geeft kritisch Vlaanderen veel argumenten om het verlichtingsdiscours van Bart De Wever en anderen te duiden als een negatie van het wezen van de verlichting.’ – Paul Goossens, Europajournalist

Thinking critically:: what does it means ? Dariusz Kubok

Kubok, Dariusz

Thinking critically: What does it mean?

The Tradition of Philosophical Criticism and Its Forms in the European History of Ideas

 Berlin, De Griyter, 218p.

ISBN

978-3-11-056747-2

79.00€

Abstract: Analyses of the present dynamics of change in Europe are not complete without taking into account the role and function of the critical approach as a founding element of European culture. An appreciation of critical thinking must go hand-in-hand with refl ection on its essence, forms, and centuries-long tradition. The chapters of this book contain both historical-philosophical and problem-oriented analyses, indicating the relationships between philosophical criticism and rationalism, logic, scepticism, atheism, dialectic procedure, and philosophical counseling, among others. The book should interest not only humanities scholars, but also scholars in other fi elds, as the development of an anti-dogmatic critical approach is a lasting and indispensible challenge for all disciplines.

Research Interests:

Philosophy, History of Ideas, Skepticism en History of Philosophy

Inhoud:

TableofContents
Dariusz Kubok Critical Thinking and Philosophical Criticism – an Outline of the Problem 1
Sebastian Śpiewak Criticism as Paradoxatism. The Heraclitean Critique of the Notion of Opinion 11
Janina Gajda-Krynicka Criticism as the Basisfor the Procedures of Hypothetical Dialectic in Plato’s Philosophy 25
Dariusz Olesiński Aspects of Criticism in Plato’sPhilosophy 47
Zbigniew Nerczuk References to Plato’s Theaetetus in book Γ (IV)ofA ristotle’s Metaphysics 65
Dariusz Kubok Conversation and Conservation. TwoKinds of Anti-Dogmatic Criticism in the Philosophy of Politics and their Antecedents in Ancient Greek Forms of Skepticismand Fallibilism 73
Adam Grzeliński The Critical Dimension of Locke’sEpistemology 93
Tomasz Kubalica The Old and New Critique of Pure Reason based on Immanuel Kant and Jakob Friedrich Fries 111
Andrzej J. Noras Criticism as It WasUnderstood by Hermann Cohen 127
BeataTrochimska-Kubacka Hermann Cohen’sCritical Exposition of Kant’sCritique of Taste 139
Unauthenticated Download Date | 8/26/18 3:46 PM
RyszardKleszcz Criticism and Rationality in the Lvov-Warsaw School 161
Adam Jonkisz Rationality and Criticism in the Views of the Philosophers of the Lvov-Warsaw School and K.R. Popper 173
Christoph Demmerling More than Words: from Language to Society.Wittgenstein, Marx, and Critical Theory 191
Peggy H. Breitenstein ReflexiveSocial Critique. On the Dialectical Criticism of IdeologyAccording to Marxand Adorno 213
Renata Zieminska Skepticismand Atheism. Three Types of Relationships 237
Piotr Świercz Criticism in Political Philosophy.Onthe Advantages of Pragmatism over IdeologizedPolitics in Light of the Works of Witold Gombrowicz 251
Agnieszka Woszczyk Consolatio or Critical Methods? Reflections on Philosophical Counseling 265
Dariusz Rymar Plato’sDialectics as aMethodofCritical Reflection on Art 281
Register 299

Voet bij stuk. Joseph Pearce

Het volmaakte boek bestaat niet, al kennen uitgeverijen bijna elk van hun auteurs een quasi goddelijke status toe. Lees de achterflappen van nieuwe boeken en het wemelt van de superlatieven, raak gekozen zinnetjes uit al dan niet lovende recensies, en prijzende citaten van min of meer bekende medemensen. Als je dat leest, dan lijken er elke week wel tien nieuwe meesterwerken verschenen te zijn die alle boeken die voordien gepubliceerd werden in hun schaduw plaatsen. Het is het werk van marketingspecialisten en auteurs die weten hoe ze de potentiële lezers moeten bespelen, maar het is fictie. Natuurlijk steekt er al eens een boek boven het maaiveld uit, een schitterend werk van een begenadigd schrijver, maar dat zijn de uitzonderingen op de regel dat er meer kaf dan koren op de plank staat.

Zo’n ‘volmaakt’ boek staat centraal in de nieuwe roman Voet bij stuk van Joseph Pearce. Emma, de medewerkster van een gerenommeerde uitgeverij, krijgt een manuscript toegestuurd en kan haar ogen nauwelijks geloven: een heus meesterwerk. Alleen is er een probleem met de auteur want die leeft niet meer. Op zoek dus naar een invaller die er goed uit ziet, de harten van de lezers zal veroveren en de kassa van de uitgeverij zal spijzen. Het loopt evenwel niet helemaal zoals vooraf gepland en dan komt de uitgeverij in zwaar water. Maar voor het zover is hebben ze wel iets op gang getrokken waarover Emma en haar bazin Barbara stilaan maar zeker alle controle verliezen.

Joseph Pearce gebruikt dit hilarische verhaal om de hele boekensector eens grondig te fileren. Zowel uitgevers, redacteurs, schrijvers, recensenten, promotiemedewerkers, ‘journalisten’ van de rommelblaadjes maar ook van de zogenaamde ‘betere’ pers, en juryleden van literaire prijzen moeten het ontgelden. Uiteraard fictie, maar wie het boekenwereldje wat kent, beseft dat er heel wat waarheid in staat. Van uitgevers die uit zijn op snel winst maken, over schrijvers met hun nukken, over juryleden van literaire prijzen die een schijn van deskundigheid moeten hooghouden, tot recensenten die zichzelf vaak beter wanen dan de auteur van het boek dat ze moeten bespreken.

Nu is Joseph Pearce zelf een recensent maar tegelijk ook een begenadigd schrijver die de lezer vanaf de eerste bladzijde bij de kraag vat en in hoog tempo door zijn onwaarschijnlijk amusante verhaal jaagt. Daarbij zoomt hij ongenadig in op de kleine kantjes van de verschillende protagonisten in de boekenwereld. Emma beschouwt zichzelf als de behoedster van de literatuur met de grote L. Maar haar bazin Barbara ziet de uitgeverij als eender welk ander bedrijf en is enkel uit op het vergroten van de omzet. ‘Thinking outside the box,’ zo luidt het devies en dan komt dat ‘perfecte’ boek aanwaaien dat alle gevestigde waarden in (en buiten) de uitgeverij in de schaduw stelt, tot ongenoegen van de andere schrijvers die zelfs dreigen met een collectieve schrijfstaking als ze niet evenveel aandacht krijgen als de nieuwe succesauteur die volop in de schijnwerpers mag staan.

Emma voelt aan dat de reputatie van de uitgeverij door de quasi goddelijke nieuwkomer op de helling komt te staan en begint aan een subtiel spel om hem te boycotten. Zo volgt een hilarische discussie over de manier waarop ze gaan pogen de juryleden van de belangrijkste literaire prijs te overhalen om die niet te geven aan de auteur van het ‘volmaakte’ boek. Of het allemaal goed afloopt moet de lezer zelf ontdekken.Voet bij stuk is in elk geval een bijzonder geestige pageturner die met enig tandengeknars zal gelezen worden binnen de boekenwereld, in het bijzonder binnen de uitgeverij De Nijvere Mier, een leuke woordspeling van de auteur op De Bezige Bij. Dit boek is een absolute aanrader. Afwachten nu of de recensenten, juryleden van literaire prijzen en leidinggevenden van uitgeverijen zich even goed in de spiegel die Joseph Pearce hen voorhoudt, zullen herkennen.

Recensie door Dirk Verhofstadt

Joseph Pearce, Voet bij stuk, Vrijdag, 2015

ISBN: 9789460013171

Verkoopprijs: € 19,95 (Incl. 6% BTW)

Zie ook recensie Knack