Labels

>Artifiele intelligentie (1) 1§de" eeuw (1) 12de graad (1) 16de eeuw (1) 17de 18de eeuw (1) 17de eeuwse netwerking (1) 17de en 18de eeuw (2) 17e eeuw-18de eeuw (1) 18de eeuw (4) 19e eeuw (2) 2016 (1) 20ste eeuw (3) 21ste eeuw (3) 2de grad (1) 7de graad Provoost en Rechter; 8ste Graad: Intendant der gebouwen (1) AASR (21) AASR 10de graad (1) AASR 18de graad (1) AASR 5 en 6de graad (1) AASR Filosofische graden (1) Adoptie ritus (1) Adoptieloges (2) Agnosticism (1) agnosticisme (1) AI (1) Algemeen (7) Allende Salvador (1) Aloude en Aangenomen Schotse Ritus (7) Amsterdam (1) Angelsaksische benadering (1) Anthropologie (1) anti-maçonnerie (1) Antienst en Moderns (1) Antients (1) Antients and Moderns (1) Antimaçonnisme (4) Antisemitime (1) Antivrijmetselarij (1) Antmaconnisme (1) Antwerpen (1) Arbeid (1) Archieven (1) Archieven Belgie (1) Archieven Nederland (1) architectuur (3) Armenie (1) Artificial Intelligence (1) Artificiële intelligentie (2) Atheisme (16) Atheïsme (9) Atheistische spiritualiteit (1) Audiobook Verlichting (1) Auschwitz (1) Azië (1) Azteken (1) Banket (1) Baron d'Holbach (1) Beeldende kunsten (2) beeldmateriaal (1) Beeldverhaal (1) beeldwoordenboek (1) beleving (1) Belgie (6) Belgie Vrijmetselarij Archief (1) beschutte communicatie (1) Besluiten Opperraden 19e eeuw (1) Bibliofilie (1) Bibliografie (2) Bibliotheken (6) Bibliotheken Duitsland (1) Bibliotheken England (1) Bibliotheken Nederland (1) Bibliotheken USA (3) Bibliotheken Zwitserkand (1) Bijbel (4) Bijbel controverse (1) Bijbel en loge (1) Bijbelse namen en betekenissen (2) Bio wetenschappen (1) Biografie (7) Blauwe graden (1) Blauwe loges (2) Blgie (1) Blinddoek (1) Boeddhisme (1) boekbespreking (1) Boekdrukkunst (2) Boeken (3) Boekenbeurs (5) Boekenbeurs Belleville (1) Boekenbeurs Lille (1) Boekenbeurs Vrijmetselarij Belgie (5) Boekenbeurs Vrijmetselarij Frankrijk (7) Boekenbeurs Vrijmetselarij Parijs (2) Boekensector (1) Boekhandel (2) Boekvoorstelling (1) Bouwstukken Nederland (1) Broederlijkheid (1) bronnenmateriaal (1) Bronnenonderzoek (1) Brugge (1) Bruno Giordano (1) Brussel (1) Buchloge (1) burgerlijke ongehoorzaamheid (1) chansons (1) Christelijk humanisme (2) classificatiesystemen (1) CLIPSAS (1) collaboratie (1) Commune 1871 Parijs (1) Commune de Paris (3) Commune Parijs (1) Commune Parijs 1871 (1) Complottheorie (1) Concentratiekampen (2) Conferenties (1) Conflictbeheersing (1) Congressen (6) Constitutie Desaguliers (1) Constituties (2) Constituties 1723 (1) Constituties 1738 (1) Creationisme (1) culturele studies (1) Cultuuremanicipatie (2) cultuurgeschiedenis (1) Cursussen vrijmetselarij (1) d’ALVIELLA (1) Darwin (1) databank (1) databanken (1) DDR (3) De Gulden Passer (1) debat (1) democratie (2) Desiderius Erasmus (1) Determinisme (1) Diaspora (1) Diderot (1) digitale documenten (1) Digitale media (1) Diversiteit Christelijke godsdiensten (1) Documentatiecentrum GOB (1) doelstellingen (1) Doit Humain (1) Droit Humain (2) drugs klimaat (1) Duitse literatuur (1) Duitsland (14) Duitsland 18-19de eeuw (1) Duitsland cultuurgeschiedenis (1) Duitsland Interbellum (1) Duitsland Online artikels (1) Duitsland Schroeder F L (1) Duitsland Vrijmetselarij (1) Duitsland? (1) Ecosissme (1) Ecossisme Franrijk (1) Eed (1) Egyptische stijl (1) Elzas (1) emblemen (1) Encyclopedieën (1) Encyclopedistes (1) engagement (1) ervaringen (2) Esoterie (2) Essay (1) Esthetica (1) ethica (3) Ethiek (8) Ethiek Atheisme (1) Ethiek WO II (1) Etiquette (3) Eugène (1) Europa (2) Europa Renaissance (1) Euthanasie (2) evolutie (1) Evolutieleer (1) Evolutietheorie (1) Extreem rechts (1) extreemrechts (1) Fantasy (1) Farmacie (1) farwin (1) Filosofgie Algemeen (1) Filosofie (42) Filosofie & levensbeschouwing (9) Filosofie & religie (4) Filosofie 17de eeuw (1) Filosofie 20ste eeuw (2) Filosofie Comenius (2) Filosofie Descartes (1) Filosofie Duitsland 19e eeuw (1) Filosofie Erasmus Spinoza (1) Filosofie filosofen (1) Filosofie Islam (1) Filosofie Italie (1) Filosofie Levensbeschouwing (2) filosofie psychologie (1) Filosofie renaissance (1) Filosofie Spinoza (2) Filosofie vrije wil (2) Filosofie Vrijmetselarij (6) Filosogie Spinoza (1) Filsofie Roman (1) Frankrijk (10) Frankrijk Franse Ritus (1) Frankrijk? Verenigd Koninkrijk (1) Franse letterkunde 18de eeuw/19de eeuw (1) Franse revolutie (1) Franse Ritus (2) Friedrich Ludwig Schröder (2) Gddragscode (1) GE Lessing (1) Gechiedenis Frankrijk (1) Geheim Meester AASR (2) Gelijkheid Man Vrouw (5) Gemeenschappelijkheid (1) gemengde (1) Geneeskunde (1) Gent (2) Geopolitiek (1) Gerectifieerde Shotse ritus (1) geschiedebis (1) geschiedenis (15) Geschiedenis Antwerpen (1) Geschiedenis Belgie (2) Geschiedenis papier (1) Geschiedenis Royal Society of London (3) Geschiedenis vrijmetselarij Rusland (1) Geschiedenis VSA (1) geshiedenis Belgie (1) Gesprekscultuur (1) Geweld (2) Gewetensvrijheid (1) gezel (1) Gids (1) GLNF (1) GOBLET (1) Godsdienstfilosofie (1) Godsidee (1) Graden van Volmaking (1) Grootoosten Italie (1) gulden snede (1) handboeken (1) Hartlib Samuel (1) Hebreeuws (1) hedendaags (1) Herbronning (4) herkomst (1) Hermeneutiek (1) Hermeneutik (1) hermetica (1) Hersenwetenschappen (1) Hiram (1) historiek (1) hofmeester (1) hogere graden? Frederik II (1) Holbach (2) Holocaust (1) homoseksualiteit (1) Hongarije (1) humanisme (22) Humanisme toekomst (1) Humor (2) Husserl Archief (1) Illuminati (1) Individu en gemeenschap (1) Industriële Revolutie (1) Initiatie (3) Instructie (1) Instructies Bouwstukken Jan Broeckx (1) Intelligent Design (1) Interbellum Duitsland (1) Internet (1) Intiem Secretaris (1) Intolerantie (1) Introspectie (1) Inwijding (2) Inwijdingen (2) inzicht (1) Islam (6) Italie (3) jaarboeken (2) Jaarboeken STC (7) Joden (1) Jodendom (1) jodenvervolging (1) journalistiek (1) Kapittelgraden enAeropgaus (1) Kapittelgraden 17 en 19 (1) Kapittelloge Aloude en Aangenomen Schotse Ritus (1) ken u zelve (1) Kennisfilosofie (2) Kennisleer (1) Kennismanagement (1) Klerikalisme (1) Knights templar (1) Komensky Jan Amos (1) kritiek (4) Kritisch onderzoek (1) Kunst (5) kunst seks (1) Kunstmatige Intelligentie (3) Landschapsarchitectuur (1) Latijn (1) Lectuur (1) Leerling (2) Leerling AASR (1) Les Ami sPhilanthropes (1) Lessing (1) Letterkunde (1) Levenbeschouwing 18de eeuw (1) Levenshoudingen (1) Lexica (2) lexicon (1) Lezingen (1) lezingenreeks (1) Liber amicorum (1) libretto (1) licht (1) Liederen (1) Literaire kritiek (1) Literaire prijzen (2) Literatuiur (1) Literatuur (2) Locke (1) Loge (2) Loge arbeid (3) Loge werking (1) Logeleiding (1) loges (1) Loreinen (1) Luik (1) Lyon (1) Maakbare mensheid (1) Maatschappij (4) Maatschappij kritiek en verbeelding (2) Maatschappijkritiek (8) maçonnieke inwijding (1) Maçoonerien vrouw (1) Magic Flute (1) marie Desraimes (2) Martinezisme (1) Mechelen (1) mededogen (1) meditatie (1) Meestergraad (1) Mens & maatschappij (4) mens en maatschappij (2) Mensenrechten klimaatverandering (1) Methode (2) Mithracisme (1) Mjthra (1) Monotheisme (1) Montaigne (2) Montesquieu (1) Moraal (3) Moraalfilosofie (3) Morin (1) Mozart W A (1) Mozart WA (1) Mozarts (1) Multiculturele samenleving (1) Mundaneum Henri La Fontaine (1) Musea (1) muziek (6) Muziek 19de eeuw (2) Mythen (1) naslagwerken (3) Nationalisme (1) Nederland (5) Nederland 17de eeuw (1) Nederland en België (1) Nederland studiedag (1) netwerking (1) Nietzsche (1) nieuw (1) nihilisme (1) Nobelprijs Henri La Fontaine (1) Nobelprijswinnaars (1) Obedienties (1) Obediënties (2) Odd Fellows (1) Onderwijs (2) Onderzoek (5) Onderzoek Nederland (1) onderzoeksbibliotheken (1) onderzoekscentra online artikels (1) Onderzoeksloge (1) ongelijkheid (1) Online artikels (3) Ontvoogding (1) oontstaan GLE (1) Oorspong (1) oorsprong (5) Oorsprong(en) AASR (1) oorsprongen (13) Oorsprongen18de eeuw (2) Oorsrongen (1) Oost Europa (1) Oostenrijk (4) Opus Dei (1) Orde van vrijmetselaren (1) organisatie (1) oVerenigd Koninkrijk (1) overzicht (1) Pansofie (2) pantheisme (1) partner (1) Pasqually (1) Pelikaan symbool (1) perfectieloge (1) periodieken (1) periodieken Frankrijk (1) Pers (1) Pezie (1) Plantin (1) Plato (1) plichten (1) POezie (1) Poëzie (2) Politiek (3) Politieke filosofie (1) Prijzen (1) Prince Hall (1) Prince Hall vrijmetselarij (1) Proefschriften (1) Psychologie (3) Racisme (1) Radicalisering (1) Ratio (1) Rechten van de mens (2) Redenaar (1) Referentiewerken (2) Referentiewerken Vrijmetselarij (1) refrentiewerken (1) Regalia (2) Regulariteit (1) Reguliere Grootloge van Belgie (1) Relgie Atheisme (1) Religie (7) religies (1) religieuze praktijken (1) Religiositeit (1) renaissance (1) Renaissance politiek (1) René Descartes briefwisseling (1) Repressie (1) RER (1) Ridderschap (1) Rite Écossais Rectifié (1) Rite Français (1) riten (1) rituaal (2) Ritualen (10) Ritualen 18e eeuw Groot-Brittannie (1) Ritualen UK (1) Ritualistiek (1) rituelen (3) ritus (2) robotoca (1) Roman (1) Romans (2) Rousseau JJ (1) Royal Arch (4) Royal Arch symbolisme (1) Royal Arch terminologie (1) Rozenkruisers (2) Rozenkruisers REAA AASR (1) Rudolf (1) Salafisme (1) samenleving (4) Samenlevinsaspecten (1) Samenzweringstheorieën (1) Schotse primitieve ritus (1) Schotse Ritus (8) seculariteit (1) Seculiere maatschappij (1) seculiere staat (1) Sociale rechtvaardigheid (1) Sociale theorie (1) socialisme (1) Solidariteit (1) Spanje (1) Spinoza (3) spiritualiteit (7) Spotprenten (1) Steiner (1) stripverhaal (1) Studiedagen (2) Studiekring STC (1) Studiekring Trogonum Coronatum (1) Studieloge (1) Studiezittingen (1) Symb. reizen (1) Symbolen (1) Symboliek (14) Symboliek altaar (1) symbolische loges (1) Symposium (1) taakverdeling (1) Taal (1) Tableaux (2) Tempel symboliek (3) Tempeliersgeschiedenis (1) tempels (1) Tentoonstelling (1) Tentoonstelling vrijmetselarij Hannover (1) Tentoonstellingen (3) Terminologie (1) Terreur (1) Terrorisme (1) Theater Esoterie (1) theologie (1) Theoterrorisme (1) Thomas More (1) Tijdsbegrippen (1) Tijdschriften (3) Tijdschriften Schotse Ritus (1) Toekomst (7) toekomstperspectieven (1) Toekomstvisie (4) Toekomstvisie Vrijmetselarij (2) tolerantie (3) Toneel (1) Toverfluit (1) transatlantisch (2) Transparantie (1) tSchröder (1) Tsjechie (1) Tuileur (1) Twijfels en zekerheden (1) Uitgeverij (5) uitgeverij Frankrijk (1) Uitgevers (3) UK (4) UK Royal Arch (1) Universele Verklaring van de Rechten Van de mens (1) USA (1) Utopia (1) Vaticaan (1) VBegraafplaatsen (1) Verenigd Koninkrijk (3) vergelijkende mythes (1) Vergeving (1) Verhalen (1) Verlichting (22) Verlichting Frankrijk (1) Verlichtingsdenken (4) Verlichtingsidealen (2) Vervolmakingsloge (1) Vierde (1) Visuele kunsten (1) Vlaanderen (2) Vluchtelinencrisis (1) VM Regulariteit (1) Volmaakt Meester (1) Voltaire (2) Voortgezette graden (2) Voortgezette graden AASR (2) Vrfijmetselarij (1) Vrfijmetselarij 21ste eeuw (1) Vriendschap (1) Vrijdenken (1) Vrijdenkers (1) Vrije geesten (2) Vrije meningsuiting (2) vrije wil (2) Vrijetselarij (1) vrijheid (11) Vrijmetselaar (1) Vrijmetselaarsfilosofie (1) Vrijmetselaarsgraden (4) Vrijmetselaarsgraden Blauwe loges (1) Vrijmetselaarstijdschriften USA (1) Vrijmetselarij (174) Vrijmetselarij Nederland cursus (2) Vrijmetselarij 18de -20ste eeuw (1) Vrijmetselarij AASR (2) Vrijmetselarij Algemeen (6) Vrijmetselarij Antwerpen (1) Vrijmetselarij Archieven (1) Vrijmetselarij beeld (1) Vrijmetselarij Belgie (13) Vrijmetselarij Boekenbeurs (1) Vrijmetselarij digitaal (1) Vrijmetselarij Duitsland (9) Vrijmetselarij Duitsland Goethe (1) Vrijmetselarij Duitsland Quator Coronati jaarboeken (1) Vrijmetselarij ethiek (2) Vrijmetselarij Europa Amerika en Kolonies (1) vrijmetselarij filosofie (1) Vrijmetselarij Frankrijk (9) Vrijmetselarij Frankrijk Online artikels (3) Vrijmetselarij Frankrijk tijdschriften (1) Vrijmetselarij Geschiedenis (2) Vrijmetselarij Geshiedenis (1) Vrijmetselarij Glaswerk (1) Vrijmetselarij Groot-Brittannie (4) Vrijmetselarij Groot-Brittannie Schotse Ritus (1) Vrijmetselarij Grootoosten (1) Vrijmetselarij Hongarije (1) Vrijmetselarij Humor (1) Vrijmetselarij Islam (1) Vrijmetselarij Java (1) Vrijmetselarij Media (1) Vrijmetselarij Musea (2) Vrijmetselarij Muziek (2) Vrijmetselarij Nederland (3) Vrijmetselarij Nederland Vlaanderen (1) Vrijmetselarij Onderzoek (1) Vrijmetselarij Oorsprong (1) Vrijmetselarij Oostenrijk (2) Vrijmetselarij Oostenrijk research (1) Vrijmetselarij Rozenkruisers (1) Vrijmetselarij Tentoonstellingen (2) Vrijmetselarij tijdschriften (4) Vrijmetselarij Toekomst (1) Vrijmetselarij UK (1) Vrijmetselarij USA (2) Vrijmetselarij Vredesbeweging (1) vrijmetselarij werkplaatsen (1) Vrijmetselarij Zuid-oost Azie (1) Vrijmetselarij Zweden (1) Vrijmetselarijen (1) vrijmetselerij (1) Vrijmetselrij (1) Vrijmetsetselarij (1) Vrijùetselarij Schilderkunst (1) Vrijzinigheid (1) Vrijzinngheid (1) Vrijzinnig humanisme (4) vrijzinnig onderwijs (1) Vrijzinnigheid (5) Vrijzinnigheid 17de eeuw (1) Vrijzinnigheid ethiek (1) Vrikjmetselarij (1) vroege teksten (1) Vrouw (5) vrouw en initiatie (1) Vrouw en vrijmetselarij (3) Vtrijmetselarij (1) WA Mozart (1) waarden (1) Wallonie (1) welvaart (1) Welvaartsdenken (1) welzijnsfilosofie (1) Wereldoorlog I (3) Wereldoorlog II (2) Wereldoorlog II Kinderen (1) Wereldoorlog II Vrijmetselarij Duitsland (1) Wereldoorlogen (1) wereldvisies (1) werkwijze (1) West-Vlaanderen (1) wet (1) Wetenschappen (2) Wetenschapsfilosofie (1) Willermooz (1) WO I (3) woordenboeken (2) York ritus (1) Zaterdaglezingen 2017 (3) zelfdestructie (1) zelfkennis (1) Zelfkritiek (1) Ziel (1) zingeving senioren (1) Zusters (2) Zwitserland (1)

dinsdag 21 augustus 2012

Pleidooi voor intolerantie










Pleidooi voor intolerantie

Slavoj Zizek

De meeste Europeanen herkennen zich in een humaan en multiculturalistisch liberalisme waarin iedereen de mensenrechten respecteert en zich houdt aan eeuwenoude waarden en normen. Het lijkt de evidentie zelf. En op zo een ogenblik, als je voor honderd procent zeker bent van een idee, komt plots de Sloveense filosoof Slavoj Žižek met een totaal tegengestelde mening op de proppen. Slavoj Žižek is hoogleraar aan de Universiteit van Ljubljana en van Princeton. Hij was ook enige tijd presidentskandidaat voor zijn land voor de Liberale Partij. Als ik zijn essay Pleidooi voor intolerantie lees dan overvalt mij de bedenking dat de term liberalisme vele ladingen dekt. Er is duidelijk een verschil tussen the liberals in de Verenigde Staten, de West-Europese liberalen, het zogenaamde liberalisme van de extreme nationalist Zjrinovski in Rusland en Žižek's gedachtegoed. Žižek gaat genadeloos tekeer tegen het 'tolerante multiculturele liberalisme' dat voor hem gelijkstaat met de dominante ideologie van het wereldomvattende kapitalisme. Hij pleit voor een radicalisering van links als tegenbeweging.

Ik ga niet akkoord met zijn basisstelling maar hij opent wel de ogen voor het gevaar van de zelfoverschatting en de zelfgenoegzaamheid van het 'evident liberaal discours'. In het hoofdstuk 'De repressieve tolerantie van het multiculturalisme' schetst hij de ontwikkeling van het kapitalisme dat eerst functioneerde binnen de grenzen van de natiestaat en via internationale handel door uitwisseling tussen de soevereine staten. Hierna volgde de koloniale periode waarbij de koloniale macht de kolonie onderwierp en uitbuitte. "De laatste fase van dit proces is de paradox van de kolonisatie waarbij er nog alleen kolonies, en geen koloniale machten meer bestaan. De koloniale macht is niet langer een natiestaat maar een multinational." Volgens Žižek zit de liberale multiculturele tolerantie in een vicieuze cirkel. "Enerzijds tolereert het multiculturalisme de Ander zolang hij niet echt een Ander is, maar de steriele Ander van de premoderne ecologische wijsheid en de fascinerende rituelen. Zodra men echter te maken krijgt met een echte Ander (die vrouwen besnijdt, vrouwen dwingt om sluiers te dragen, vijanden doodmartelt) en met de wijze waarop de Ander de eigenheid van zijn genot reguleert, houdt de tolerantie op (…) Anderszijds gedoogt de tolerante multicurele liberaal bij gelegenheid de wreedste schendingen van de mensenrechten, of is elk geval niet bereid deze te veroordelen, uit angst voor de beschuldiging dat hij zich met de waarden van de Ander bemoeit."

Nog verschroeiender is zijn vaststelling dat het gezichtspunt tegenover tal van verheven waarden vooral de bemiddelde blanke westerling goed uitkomt. Met andere woorden, de perceptie van de ideale wereld hangt af van de sociale achtergronden van de betrokkenen. "Enerzijds de kosmopolitische academicus uit de hogere stand of hogere burgerklasse, altijd voorzien van de juiste visa die hem in staat stellen naar het buitenland te reizen om zijn zaakjes te regelen en het verschil als plezierig te ervaren; anderzijds de arme gastarbeider die door armoede of door (etnisch, religieus) geweld van huis verdreven is, voor wie de bejubelde hybriditeit een tastbare traumatische geschiedenis vormt van de onmogelijkheid om zich elders te vestigen en een legale status te verwerven; het subject voor wie eenvoudige handelingen zoals grensoverschrijding of gezinshereniging angstige ervaringen zijn die een grote inspanning vragen. Voor dit tweede subject is de ontworteling uit zijn traditionele leefwijze een traumatische schok die zijn hele bestaan uit zijn lood slaat."

Žižek tilt ook zwaar aan de paradox van het hedendaags kapitalisme dat wel welvaart schept maar terzelfdertijd een reeks risico's veroorzaakt zoals het broeikasteffect, het gat in de ozonlaag, de gekkekoeienziekte, het riskant gebruik van kernenergie, de onvoorziene gevolgen van de genetische manipulatie in de landbouw. Het zijn risico's die "een gevolg zijn van menselijk economisch en wetenschappelijk ingrijpen in de natuur, dat de natuurlijke processen zo ingrijpend verstoort dat het niet langer mogelijk is om aan de verantwoordelijkheid te ontsnappen en de natuur zelf het evenwicht te laten herstellen." Het is daarbij onmogelijk vast te stellen hoe groot de risico's zijn. Het gevolg is dat zekerheden wegvallen en dat twee extreme standpunten opduiken: enerzijds de zogenaamde paniekzaaiers die de op handen zijnde ecologische ramp voorspellen en anderzijds de profiterende bedrijven en regeringsorganisaties die de gevaren bagatelliseren. Uiteindelijk slagen we er niet in beslissingen te nemen. "De keuzevrijheid van de burger is niet de vrijheid van iemand die vrijelijk zijn lot kan bepalen, maar de angstaanjagende vrijheid van iemand die zich constant van de gevolgen bewust is." Dit leidt tot "een situatie waarin ik vrij ben om te kiezen op voorwaarde dat ik de juiste keuze maak, zodat de enige keuze die mij vrij staat het lege gebaar is van de pretentie dat ik uit vrije wil iets doe waartoe ik hoedanook verplicht ben." Uiteindelijk komen we dan in een samenleving terecht van "subjecten die in de onvoorspelbare gevolgen van hun handelen gevangen zitten, zonder dat een wereldomvattende strategie hun interactie domineert en reguleert."

Het discours van Žižek is geen typische 'westerse' cultuurpessimistische visie van een maatschappelijke ontwikkeling naar zelfvernietiging en onvrijheid. Ook in het Oosten bestaan soortgelijke visies. Ondermeer van Takeshi Umehara, een gezaghebbende Japanse filosoof die stelt dat "het volledige falen van het marxisme (...) en het uiteenvallen van de Sovjetunie zijn slechts voorboden van het ineenstorten van het westers liberalisme, dat de hoofdstroming vormt van het modernisme. Het is verre van waar dat het het alternatief is voor het marxisme en de heersende ideologie aan het einde van de geschiedenis zal zijn : het liberalisme zal de volgende domino zijn die omvalt." Dit schrijft Umehara in het boek Ancient Japan Shows Post-Modernism the Way. "We must move from trying to conquer nature to coexisting with nature, and from destruction to recycling and circulation." De moderniteit heeft ongetwijfels voordelen meegebracht maar we moeten er vanaf stappen willen we overleven. "We have to re-examine progress if it leads to destruction. We need a regeneration or rebirth of life. We need coexistence with nature (...) During the last thirty years, The West created an abundant world based on the dominion of nature by the thinking human being. During much of said period, non western man was also subjected. But the abundance of the West is now menaced by the impossibility of nature of absorving the consequences of its looting and by the revival, especially in Asia, of prosperous and competitive non-westerners."

Zowel Žižek als Umehara betwijfelen of eigenbelang en algemeen belang wel kunnen samengaan. Het is een verpletterende twijfel, want ze zet het ganse mensbeeld en historische ontwikkeling die we sinds 50 jaar ontwikkeld hebben op de helling. Daarom past het om deze ogenschijnlijke tegenstelling verder te onderzoeken en te toetsen aan de theoretische en practische consequenties ervan. Een groot deel van dat onderzoek gebeurde reeds door liberale denkers als Friedrich Hayek en Karl Popper. Ze toonden aan dat eigenbelang de enige menselijke motor van vooruitgang kan zijn. En dat dit niet in strijd hoeft te zijn met het algemeen belang werd weer aangetoond door hedendaagse economen en filosofen als Amartya Sen en Mario Vargas Llosa. Ze sterken me in mijn overtuiging dat Žižek terzake grondig fout zit.


Recensie: Dirk Verhofstadt (verhofstadt.dirk@pandora.be)


Slavoj Žižek, Pleidooi voor intolerantie, Uitgeverij Boom, 1998. 104 blz


ISBN: 9789053524732


€ 14,25